კარტოფილისა და ყაბაყის კრემ-სუპი

Posted: აგვისტო 22, 2013 in უკატეგორიო

Crema-zucchine-patate
ძალიან უბრალო, გემრიელი, პრაქტიკული, ჯანმრთელი და სასარგებლო კერძი.

საჭიროა

5 საშუალო ზომის ყაბაყი
4 დიდი კარტოფილი
1 პატარა ხახვი
4 სუფრის კოვზი ზეთისხილის ზეთი
მარილი და შავი პილპილი გემოვნებით
პატარა კონა ოხრახუში
სასურველია ბოსტნეულის ნახარში,
ან
400-500 მლ ნაღები (სამზარეულოსი, არა ტკბილი)

დამზადება

ყაბაყი და კარტოფილი დავჭრათ პატარა ოთხკუთხედებად.

ღრმა ჭურჭელში ჩავასხათ ზეთი და გავაცხელოთ. დავაყაროთ წვრილად დაჭრილი ხახვი, რომელსაც დარბილებისას ჩავაყაროთ უკვე გამზადებული ყაბაყი და კარტოფილი. მოვთუშოთ ხუფდახურულად, რათა ბოსტნეული თავის ორთქლში დარბილდეს. კარგია, თუ ბოსტნეულის ნახარშს ჩავუმატებთ. თუ არ გვაქვს, მაშინ ნაღები. ვადუღოთ დაახლოებით 20 წუთი, ჩავაყაროთ წვრილად დაჭრილი ოხრახუში და დუღილს კიდევ 10 წუთი ვაცადოთ. როცა ყველაფერი დარბილდება, შიგ ჭურჭელშივე მიქსერით დავაბლენდეროთ, რათა პიურეს მსგავსი მასა მივიღოთ.

Procedimento_vellutatazucchine2
მოვაყაროთ მარილი და შავი პილპილი გემოვნებით.
სანამ ჩამოვასხადმეთ, თეფშზე დავალაგოთ ზეთში ორცხობილად გარდაქმნილი ძველი პურის ნაჭრები.

პურის ორცხობილები ზეთში

კრემ-სუპი ზემოდან მოვასხათ.
მიირთვით გემრიელად.

პ.ს. საერთოდ, მსგავსი მეთოდით შეიძლება თითქმის ნებისმიერი ბოსტნეულის კრემ-სუპის დამზადება.


პასატელები (ანუ დაახლოებით რომ ვთარგმნოთ, იქნება გამოყვანილი, გამოყვანილები) ნაკლებადცნობილი, მაგრამ საინტერესო და პრაქტიკული იტალიური კერძია რეგიონ ემილია-რომანიადან. იგი ადვილად დასამზადებელი პასტის ნაირსახეობაა და ცალკე ბულიონში იხარშება. მიირთმევენ თბილი სახით.

რეცეპტი (გათვლილია 2 ადამიანისათვის)

გახეხილი პარმიზანი – 150 გრ.
გახეხილი მომწვარი პური – 150 გრ.
კვერცხი – 3 ცალი
წვრილად გახეხილი მუსკატის კაკალი
ბოსტნეულის, ხორცეულის ან თევზეულის ბულიონი
საშუალო ზომის თავი ხახვი
სტაფილო – 1 ცალი
პომიდორი – 1 ცალი
ნიახური
ლიმონის კანის ნახეხი
მშრალი პილპილი (წითელი, ან შავი)
მარილი – გემოვნებით

დამზადების წესი

ერთმანეთს შევურიოთ კვერცხი და პარმიზანის ყველი. დავამატოთ გახეხილი პური (შესასქელებლად შეიძლება ოდნავ პურის ფქვილიც), მუსკატის კაკალი, მშრალი წითელი, ან შავი პილპილი; იქვე შეგვიძლია ჩავხეხოთ ოდნავ ლიმონის კანი (შეძლებისდაგვარად, ვეცადოთ მხოლოდ ყვითელი თხელი ნაწილის გამოყენებას, რომ თავი ავარიდოთ შიგთავსზე გადასვლას),  და კარგად მოვზილოთ ერთმანეთში რაც შეიძლება მეტ ხანს.

ფორმის მისაცემად საჭიროა სქელნასვრეტებიანი (4-5 მმ. სიგრძის) ლითონის მოწყობილობა,


რომელშიც გავიყვანთ მოზელილ მასას. შეიძლება კარტოფილის გამჭლეტის გამოყენებაც, ანაც ჩვენში ასე გავრცელებული ხორცის გასაყვანი. მიღებული ცომეულის ზოლები დანით გამოვჭრათ 4 სანტიმეტრის სიგრძის სპაგეტებად და მოსახარშად ჩავყაროთ ადუღებულ ბულიონში. ვხარშოთ 1-2 წუთი, სანამ არ კარგად ამოტივტივდებიან.

თეფშზე გადატანისას შეგვიძლია კვლავ მოვაყაროთ პარმიზანის გახეხილი ყველი.

რჩევა

იმისათვის, რომ პასატელები ნახარშში არ ჩაიფშვნან,  მოვხარშოთ უცებ, ცომის გამოყვანისთანავე, ან დავასვენოთ 5 წუთი.

ბულიონი

4-5 ლიტრ წყალში 2 საათი ვხარშოთ ძვლიანი საქონლის, ან ქათმის ხორცი. ჩავამატოთ ნიახური, სტაფილო, მთელი ხახვი, ერთი პომიდორი. როდესაც პასატელები მზად იქნება, ბულიონი უნდა დუღდეს.

გაამოთ.

სავოიელი პიუსების დინასტიის სასახლე

კარპი იტალიის რეგიონ ემილია-რომანიაში მდებარე პატარა ქალაქია. მდებარეობს მოდენას ჩრდილო-დასავლეთით და ამავე პროვინციას ეკუთვნის. უკანასკნელი სტატისტიკური მონაცემებით მისმა მოსახლეობამ 68 ათასს გადააჭარბა. ცნობილია რეგიონში მდებარე ქალაქებს შორის ყველაზე დიდი ცენტრალური მოედნით, რომელზედაც განლაგებულია პიუსების დინასტიის სასახლე და მთავარი კათედრალი.

კარპის სახელწოდების წარმოშობა დაკავშირებულია მდინარე პოს დაბლობზე უძველეს დროში ფართოდ გავრცელებულ რცხილასთან (carpinus betulus). აქედან გამომდინარე შეიძლება ითქვას, რომ კარპი იტალიის სოხუმია, რომლის დასახელების ძველქართული წარმოშობაც სწორედ ამ ხესთანაა დაკავშირებული. თუმცა, სილამაზითა და ზღვის დანაკლისით აფხაზეთის პატარძალივით ცენტრის დარ მშვენიერებას ვერ დაიკვეხნის.

ქალაქის დაარსებასთან დაკავშირებით არსებობს საინტერესო ლეგენდა. ერთხელაც, ლონგობარდი მეფე აისტულფი თავის შევარდენთან ერთად ნადირობდა, რომელიც ნადირის დევნისას უსიერ ტყეში დაეკარგა. დიდი ხნის უშედეგო ძიების შემდეგ აღთქმა დადო, რომ თუ იპოვიდა თავის ბაზს, დააარსებდა ქალაქს და მასში ღვთისმშობლის სახელობის ეკლესიას. შედეგად, რცხილის უზარმაზარ ხის ტოტებში გაბმულ საკუთარ შევარდენს მიაგნო (გეცნოთ თბილისის დაარსების გორგასლისეული ვარიანტი?).

თანამედროვე კარპის ტერიტორიაზე ადამიანი ჯერ კიდევ რკინის ხანაში, ვილანოვას კულტურის პერიოდში დასახლდა, ხოლო თვითონ ქალაქი 752 წელს დაფუძნდა. შუა საუკუნეებიდან მოყოლებული კარპის მართავდა პიუსთა სავოიური დინასტია, რომელმაც არაერთი საერო, თუ სასულიერო მოღვაწე მისცა იტალიას. გვიანი რენესანსის ხანიდან უპირატესობა ესტეს არისტოკრატიული სახლის ქვეშ გადადის, რომლებიც ფერარასა და მოდენას მთავრებად ითვლებოდნენ. მეორე მსოფლიო ომის დროს ქალაქის მოსახლეობა ანტიფაშისტური გამოსვლებითა და ძლიერი პარტიზანული მოძრაობით გამოირჩეოდა. ნაცისტურ საკონცენტრაციო ბანაკებში არაერთი ებრაელი იქნა წაყვანილი კარპიდან.

ეს პატარა ქალაქი მრავალი მახასიათებლითაა ცნობილი. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ კარპი სხვა გაცილებით უფრო დიდ ქალაქთან ერთად (ბიელა, ტრევიზო, პრატო) გახდა იტალიური მსუბუქი მრეწველობის ერთ-ერთი წამყვანი ცენტრი, რომელიც აწარმოებს მსოფლიოში განთქმულ იტალიურ ტანსაცმელს. ამ ინდუსტრიამ უკანასკნელი ნახევარი საუკუნის განმავლობაში ქალაქის ძირეული ცვლილება და ეკონომიკური განვითარება გამოიწვია, რაც ბოლო წლებში მსოფლიო ფინანსურმა კრიზისმა შეაფერხა.

აქვე იმართება ცნობილი იტალიელი პილოტის, ენცო ფერარის სახელობის მარათონი, რომელიც მარანელოში იღებს სათავეს და კარპიში მთავრდება.

ბოლო წლებში, ქალაქში საფუძველი დაიდეს მზარდი მნიშვნელობის ფილოსოფიისა და ადგილობრივი წარმოშობის მწერლის, არტურო ლორიასადმი მიძღვნილი სალიტერატურო პრემიის მოთხრობის ფესტივალებმა.

წარმოშობით კარპიდანაა ფერადი ქსილოგრაფიის ფუძემდებელი, ტიციანის, აფაელის და პარმიჯანინოს (იგივე ფრანჩესკო მაცოლა) ნამუშევრების სახელგანთქმული გრავიორი უგო კარპელი (Ugo da Carpi, 1470-1532 წ.წ.) და ცნობილი თანამედროვე იტალიელი რეჟისორი ქალბატონი, ლილიანა კავანი (Liliana Cavani).

ეს კი თვითონ კარპის ხედები:

ქალაქის მთავარი სასახლის, ამჟამად მუზეუმის შიგთავსი








კარპის კათედრალი ბაროკოს სტილის წინასახით


კარპის ქუჩები

ქალაქ კარპის საითი

კარგი მეურნე (მეურნეობა ქართულ ცნობიერებაში იგივეს წარმოადგენს, რაც ძველბერძნებისაში-ეკონომიკა) მოურაობის ნიჭით იცნობა. ყოჩაღი მოურავი კი ისაა, ვინც უკვე არსებული შესაძლებლობებით აღწევს მაქსიმუმს. თუ იგივე მოდელს ოჯახის ყოფა-ცხოვრების ერთ-ერთ დარგს, სამზარეულოს მოვარგებთ, დავინახავთ, რომ ვარგისი სანოვაგიდან არაერთი გემრიელი და სასარგებლო კერძის დამზადება შეიძლება.

მაგალითად: თუკი ბლომად პური მოგიძველდათ სახლში, შეგიძლიათ არ გადააგდოთ და მისგან ტოსკანური პურის სალათისათვის მშვენიერი მასალა მიიღოთ. მით უმეტეს, როცა ცხელა და იწვის ქვეყანა.

პანცანელა  იტალიის რეგიონ ტოსკანის ტრადიციული კერძია. თუმცა, იგი მთელს ცენტრალურ იტალიაშია გავრცელებული. ადრე ის უბრალო შეჭამანდს წარმოადგენდა და გლეხურ კერძად მიიჩნეოდა. თანამედროვე მსოფლიოში კი, ეთნიკური ტენდენციების წინ წამოწევამ ტერიტორიული სამზარეულო ძლიერ პოპულარული გახადა. შესაბამისად, ის კერძები, რომლებიც არცთუ დიდი ხნის წინ უბრალო ფენების ყოველდღიურ საკვებს წარმოადგენდნენ, დღესდღეობით დასავლეთის რესტორნებში საკმაოდ ძვირიც ღირს და დაფასებულიცაა. რატომაც არა? ჯანსაღი საკვები უკეთესი ჯანრთელობის საწინდარია. მით უმეტეს, როცა ადვილი დასამზადებელიცაა და პრაქტიკულიც. ასევე, ადგილობრივი ტრადიციების წინ წამოწევისა და ტერიტორიის ეკონომიკური განვითარებისათვის ემილია-რომანიასა და მარკეს რეგიონებში ივლის-აგვისტოს მიჯნაზე იმართება პანცანელას სპეციალური დღეობები, სადაც ამ კერძის თავდაპირველი სახის ვარიაციებსაც შეიძლება შეხვდეთ.

პანცანელას მეორენაირად panmolle-საც უწოდებენ, რაც იტალიურად დამბალ პურს ნიშნავს. მართლაც, იგი მზადდება ძველი პურისაგან, რომელსაც 15-20 წუთი წყალში ალბობენ. სანამ პური რბილდება, ცალკე შეგიძლიათ წვრილად დაჭრათ ნიახური(ფოთლების გარეშე), მაგარი პომიდორი (სასურველია, არ იყოს რბილი), კანგაფცქვნილი კიტრი, წითელი ხახვი.

დარბილებული პური წყლისგან მაგრად გაწრიტეთ, ხელით წვრილად დაფშვენით (უმბრიისა და მარკეს რეგიონებში პატარა კუბებადაც ჭრიან) და ეს ყველაფერი ბოსტნეულს შეურიეთ. კარგად აზილეთ, რის შემდეგაც მოაყარეთ ბაზილიკის ფოთლები, დაუმატეთ ზეთისხილის ზეთი, ცოტა ძმარი, მარილი და შავი პილპილი გემოვნებით. ისევ კარგად შეურიეთ ერთმანეთს და სანამ მიირთმევდეთ, ერთი საათი მაინც შედგით მაცივარში.

ესეც პანცანელას ძირძველი დამზადების წესი. თუმცა, მისი გამრავალფეროვნებაც შეიძლება. უბრალოა, ხომ? სამაგიეროდ, ცივი, სასიამოვნო და პრაქტიკული კერძია. თან, არც მოძველებული პურის გადაგდება მოგიხდებათ სახლში.

შემადგენლობა

(იტალიური სტანდარტით 4 ადამიანისათვისაა გათვალისწინებული. საქართველოს შემთხვევაში ქართულად გამოზომეთ 🙂 ):

რამდენიმე დღის მოძველებული ტოსკანური პური, რომელიც უმარილოა. საქართველოს შემთხვევაში თეთრი მარილიანი პურის გამოყენებაც შეიძლება (ბოლოს მაინც მარილია ჩასამატებელი). რაც უფრო მძიმე პურია, მით უკეთესი (აი, დაახლოებით ისეთი, კედელს რომ ესროლო, გაიტანსო 🙂 ).

2 პომიდორი

1 წითელი ხახვი

1 კიტრი

2 ნიახურის ტანობი

ბაზილიკი

ზეთისხილის ზეთი

მარილი

შავი პილპილი (წითელიც მშვენიერია)

ძმარი

გ     ა     ა     მ     ო     თ

რჩევა:

სასურველია, თუკი დამზადებულ კერძს იმავე დღეს დაასრულებთ, რადგან მაცივარში ხანგრძლივი შენახვა პომიდორს გააფუჭებს.

მართალია, ამ ვიდეოში დამატებულია სხვა ინგრედიენტებიც და მომზადების თანმიმდევრობაცაა შეცვლილი, მაგრამ არა უშავს

კერძის დამზადებისათვის საჭირო დროს არ ვუთითებ:) ვიღაცას შეიძლება უფრო სწრაფი ხელი ჰქონდეს, თორემ ეზოპესთან დაკავშირებული ანეგდოტი მახსენდება 🙂

იჯდა ქალაქგარეთ ელინი მეიგავე. გამოიარა მგზავრმა და ჰკითხა, თუ რამდენ ხანში შეიძლებოდა ქალაქში ჩასვლა. ეზოპემ არაფერი უპასუხა. მგზავრი ცოტათი კიდევ უფრო მოუახლოვდა და კითხვა გაუმეორა. ისევ დუმილი. მესამეჯერ რომ იკითხა და იგივე რეაქცია მიიღო, იფიქრა, ალბათ, ყრუაო და გზას გაუდგა. მოულოდნელად, ერთ საათშიო, მოესმა პასუხი. გაკვირვებულმა მგზავრმა ჰკითხა: კი მაგრამ, ამდენჯერ შეგეკითხე და აქამდე რატომ არ მიპასუხეო? ეზოპემაც: აბა, მე რა ვიცოდი, რა სიჩქარით ივლიდიო 🙂

ალფრედო ტრომბეტი – (ბოლონია, 1886-კ. ლიდო დი ვენეცია, 1929 წ.წ.) შესანიშნავი იტალიელი აკადემიკოსი, სემიტური ფილოლოგიისა და გლოტოლოგიის პროფესორი. დაამთავრა ბოლონიის უნივერსიტეტი 1891 წელს და 1904 წელს ლინჩეის აკადემიის სამეფო პრემიის გამარჯვებული ხდება. 1904 წელსვე ბოლონიის უნივერსიტეტში ასწავლის სემიტურ ფილოლოგიას და 1912 წელს კი ენის მეცნიერებას.
ბასკური, კავკასიური და სინოტიბეტური
ტრომბეტი იყო პირველი სწავლული, ვინც 1923 წელს თანამედროვეობის დენეკავკასიური კვლევების საფუძველზე პარალელები გაავლო ბასკურ ენასა და როგორც კავკასიურ, ასევე სინოტიბეტურ ენებთან.
ენათა პრეისტორიული ერთიანობა
განსაკუთრებით ცნობილია თავისი მონოგენეტიკური ენების თეორიით, რომლის მიხედვითაც მსოფლიოს ყველა ენა უნდა წარმომადგარიყო უძველეს დროში მოსაუბრე ერთადერთი ენისაგან. ნაწყვეტი მისი “ენის წარმომავლობის ერთიანობიდან“:
“უპირველეს ყოვლისა, ადამიანისა და შესაბამისად, ენის უძველესი წარსული არ შეიძლება იყოს უზომოდ დიდი, როგორც ამას ზოგიერთები მიიჩნევენ… ამჟამად, გათვალისწინებულია რა ენობრივი დიფერენციაციულობის პრინციპი, რომლის ძირებიც საშუალოდ იწყება გარკვეულ დროში, ვფიქრობ, შემიძლია ძირითადად განვსაზღვრო ეს ციფრი 30 000 წლით და მაქსიმუმ, 50 000 წლით… შესაბამისად, ჩვენ მივიჩნევთ, რომ ენობრივი მონოგენეზისი საკმაოდ ძლიერი არგუმენტია ადამიანური მონოგენეზისის სასარგებლოდ”. 19-20 გვ.
ბიბლიოგრაფია:

Alfredo Trombetti, L’unita` d’origine del linguaggio, 1905, Bologna. / ალფრედო ტრომბეტი-ენის წარმომავლობის ერთიანობა

Alfredo Trombetti, Nessi Genealogici tra le lingue del mondo antico, 1902 / ალფრედო ტრომბეტი-უძველესი სამყაროს ენათაშორისი გენეალოგიური კავშირები“, 1902 . (ლინჩეის აკადემიის სამეფო ჯილდო ფილოლოგიასა და ენათმეცნიერებაში).

Alfredo Trombetti, Elementi della Glottologia / ალფრედო ტრომბეტი-გლოტოლოგიის ელემენტები“, 1923 .

Alfredo Trombetti, Le origini della lingua Basca, Bologna, 1925 / ალფრედო ტრომბეტი-ბასკური ენის ძირები“, ბოლონია, 1925 წ.

Alfredo Trombetti, Delle relazioni delle lingue caucasiche con le lingue camisemitiche e con altri gruppi linguistici, / ალფრედო ტრომბეტი-კავკასიური ენის კავშირები ქამისემიტურ და სხვა ენობრივ ჯგუფებთს შორის

Alfredo Trombetti, Sulla parentela della lingua etrusca / ალფრედო ტრომბეტი-ეტრუსკული ენის ნათესაობის საკითხისათვის

Alfredo Trombetti, La lingua etrusca / ალფრედო ტრომბეტი-ეტრუსკული ენა

Alfredo Trombetti, Saggio di antica onomastica mediterranea / ალფრედო ტრომბეტი-ესსე ძველანტიკური მედიტერანული ონომასტიკის შესახებ


როცა იტალიელებზე ვსაუბრობთ, ერთ-ერთი ყველაზე დამახასიათებელი თვისება, რაც ამ ერისათვისაა ნიშანდობლივი, არის ნიჭიერი შემოქმედებითობა. ჰედონისტები შეიძლება იყვნენ, პარაზიტული ეგოიზმი ამოძრავებდეთ, საზოგადოებრივზე უფრო მეტად კერძოზე ფიქრობდნენ, ხმაურებიანები ვუწოდოთ, მაგრამ როგორც ნებისმიერ ერს, უარყოფით მახასიათებლებთან ერთად დადებითიც უამრავი გააჩნიათ. ყოველ შემთხვევაში, შემიძლია დავინახო ისინი, რადგან ჩემი ერის სიყვარულმა სხვათა პატივისცემა და სიყვარულიც კი მასწავლა. სხვაგვარად, მგონია, რომ სტყუის ნებისმიერი, ვინც კი საპირისპიროდ იქცევა, მაგრამ სიტყვებში კი ზნეობრიობის მაგალითად იღვრება.

თუკი კარგად დავუკვირდებით, ჯულიო მანფრედონიას (Giulio Manfredonia) ფილმში “შესაძლებელია გაკეთდეს” (“Si può fare“) თვალშისაცემი სწორედ ეს ასპექტია, რომელიც კიდევ უფრო ღრმა ადამიანური განზომილებითაა გადმოცემული. რეჟისორის მიერ ასახულია ნამდვილ ამბავს დაფუძნებული 80-იანი წლების ინოვაცია იტალიაში, როდესაც ცნობილი იტალიელი ფსიქიატრის, ფრანკო ბაზალიას (Franco Basaglia) ინიციატივით 1978 წელს მიღებული 180-ე კანონის ძალით საგიჟეთებიდან გონებრივად ავადმყოფებს ათავისუფლებდნენ და არ კი იცოდნენ, თუ რა ექნათ მათთვის, სად მოეთავსებინათ და რითი დაესაქმებინათ. ამ დროისათვის, ფილმში მილანის ერთ-ერთი პროფკავშირიდან ნელო (კლაუდიო ბიზიოს გმირი, Claudio Bisio) გადაჰყავთ “ძველი კოოპერატივ 180”-ში, სადაც მენტალურად სნეულებს მძიმე წამლებით მკურნალობენ. თუმცა, საკუთარ გულისხმას აყოლილი ნელოს მიდგომა არა მხოლოდ პროფესიულია, არამედ შემოქმედებითი და რაც მთავარია, ადამიანური. ამგვარად, თუნდაც შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ადამიანებში პოულობს იმ მხარეს, რომელიც ღირებულია, ძვირფასია, განუმეორებელია და რაც მათ თავიანთი შესაძლებლობების მაქსიმუმის გამოვლენის საშუალებას აძლევს. აქედან იბადება მათი ერთობლივი საქმიანობა: კოოპერატივის მთელი ჯგუფი კავდება…. პარკეტის დაგებით.


ლუკასა (ჯოვანი კალკანიოს გმირი, Giovanni Calcagno) და ჯიჯოს (ანდრეა ბოსკას გმირი, Andrea Bosca) გასაოცარი მონახაზების შექმნის ორიგინალური ნიჭი კოოპერატივს გზას გაუკვალავს წარმატებისაკენ. მართლაც, ყველაზე დიდი მნიშვნელობის შეკვეთა, რომელსაც იღებენ, პარიზის ერთ-ერთი მშენებარე მეტროპოლიტენის მორთვაა. ყოველივე ამ დადებითი ტენდენციის განვითარებას “არანორმალურიდან”  “ნორმალურ” ცხოვრებაში (თითქოს, მათი ყოველდღიურობა, ვინც ჩვეულებრივად ცხოვრობს, გაცილებით უკეთესი იყოს თავისი არსით) ეტაპობრივი ჩართვა მოსდევს, კლებულობს გამაყუჩებელი წამლების მოხმარების რაოდენობაც,  მედიცინა ადგილს მუშაობას უთმობს, თითოეული წევრის სიხარული იზრდება მათდამი ღირსეული, ადამიანური მოპყრობით და ასე შემდეგ. მაგრამ ცხოვრება ყოველთვის ხავერდოვანი ვერ იქნება. და ეს ხდება სწორედ, “ნორმალური” ადამიანების გამოისობით, რომელნიც თავიანთი მცენარესავით ავტომატური ყოფიერების შედეგად დაბრმავებული აქვთ გულისყური; შეიძლება შეჰყურებდნენ, მაგრამ ვერ ხედავდნენ ადამიანს…. შესაბამისად, სხვას როგორ სცემს ღირსეულ პატივს ის, ვინც ვერ ხედავს საკუთარ თავს, ვინც თავის თავს არ აფასებს და ვინც ყოველდღიურად უფრორე იძირება ამაოების ერთფეროვან მორევში?

ტრაგედიაც არ ახანებს: ჯიჯოს შეუყვარდება სამუშაოს შემკვეთი ახალგაზრდა ლამაზმანი, რომელიც სავსებით გაცნობიერებულად ასევე გრძნობებით პასუხობს მას. თუმცა, აღმოჩნდება, რომ ეს ურთიერთობა უფრო ცალმხრივია და არ არის საკმარისად ღრმა. ჯიჯო თავს იხრჩობს. იწყება ფილმის გმირთა ცხოვრების შავი მონაკვეთი, რომლის შემობრუნება ხდება ნელოს საცოლეს, სარას (ანიტა კაპრიოლის გმირი, Anita Caprioli) მიერ თავისი სატრფოსათვის ყველაზე მძიმე მომენტში. არადა, ამ უკანასკნელთა შორის ურთიერთობა ხშირად პრობლემატურია. სასიამოვნო სანახავია, თუ რამდენად სამხრეთული უბრალოებითა და სპონტანურობით ხდება მათი ერთობის განმტკიცება, შერიგება, ურთიერთგამხნევება.


ფილმი გადაღებულია 2008 წელს. მომდევნო წელს კი დაჯილდოებულ იქნა რომში, დონატელოს პრემიით.


ადგილმდებარეობა

რონდინე იტალიურად მერცხალს ნიშნავს, მაგრამ იტალიის ერთ-ერთ რეგიონ, ტოსკანაში, ქალაქ არეცოს მახლობლად, მდინარე არნოს ნაპირებზე არის შუა საუკუნეების ერთი ასეთი პატარა დასახლება.


თავის ათასწლოვანი ისტორიის განმავლობაში რონდინემ უმასპინძლა ფრანცისკ ასიზელს ფლორენციელებისაგან დევნის გამო ანგიარის ბრძოლის შემდეგ. ამავე დროს, ცნობილია ლეონარდო და ვინჩის მიერ შედგენილი კარტოგრაფიიდანაც, როდესაც ის ჯერ კიდევ მთავარ ვალენტინოს სამხედრო ინჟინერს წარმოადგენდა.
ასოციაციის ისტორია


ასოციაციის შექმნის იდეა გაჩნდა 1977 წელს იმ ადამიანების წყალობით, ვისაც სჯეროდათ ამ პროექტის. ამგვარად, დროთა განმავლობაში სათითაოდ იქნენ რესტავრირებულნი რონდინეში არსებული სახლები და დასახლება გადაიქცა მნიშვნელოვან ალაგად სწავლისა და მეგობრობისათვის ადამიანთა და ხალხთაშორის დიალოგისა და მშვიდობის გასავრცელებლად.

საერთაშორისო სტუდენტური ცენტრი

რონდინეს საერთაშორისო სტუდენტური ცენტრი, რომელიც დაფუძნებულ იქნა 1997 წელს, პროექტის გულს წარმოადგენს. იგი ბალკანეთის, ხმელთაშუაზღვისპირეთის, ახლო აღმოსავლეთის, კავკასიის კონფლიქტური რეგიონებიდან და კონფლიქტის ორივე მხარის წარმომადგენელ მოსულ ახალგაზრდობას აძლევს ერთმანეთთან ცხოვრების, მშვიდობისა და ადამიანური კულტურის ზრდის შესაძლებლობას.
მიღებული სტუდენტები სწავლობენ მახლობელ უნივერსიტეტებში (სიენის, ფლორენციის, რომის, პერუჯის, ბოლონიის, პიზის) და სტუდენტურ ცენტრში გადიან პიროვნული ჩამოყალიბების კურსებს ომისა და სიძულვილის გამომწვევი მიზეზების დასაძლევად. საბოლოოდ, ერთმანეთში დამეგობრების შემდეგ, სამშობლოში დაბრუნებისას მიიღებენ რა სამოქალაქო და პროფესიონალურ ვალდებულებებს, გაავრცელებენ მშვიდობის ახალ კულტურას.

ევროპის სამშვიდობო სკოლა
ევროპის სამშვიდობო სკოლა პროექტის ერთი ნაწილია, რომელიც აწყობს განსაზღვრული თემატიკის სემინარებს და სადაც საერთაშორისო სახელისმქონე სწავლულები ერტმანეთში მიმოიხილავენ კონფლიქტებთან და მათი გადაწყვეტის გზებთან დაკავშირებულ საკითხებს (გეოპოლიტიკური, სამართლებრივი, ეკონომიკური, ფილოსოფიური, ლიტერატურული, ჟურნალისტიკური და სხვა პროფილით).

პარტნიორები
მთავარი სუბიექტების ჩამონათვალი, რომელნიც მხარს უჭერენ ასოციაციის საქმიანობას

იტალიის საგარეო საქმეთა სამინისტრო
ტოსკანის რეგიონი
არეცოს პროვინცია
არეცოს მერია
ინდუსტრიისა და მიწათმოქმედების კომერციული პალატა
ფონდი-“მონტეპასკი დი სიენა”
ფლორენციის დანაზოგთა სალარო
ფონდი-“მონდო უნიტო” (“ერთიანი მსოფლიო”)
ფონდი-“ჯუზეპე და ადელე ბარაკი”
ტოსკანის ბანკი
ბანკი “ეტრურია”
ვალდარნოს საკოოპერაციო კრედიტი
საქმოსანთა ჯგუფი მშვიდობისათვის (არეცოს პროვინციის 30-მდე საქმოსანი)
იტალიის ეპისკოპოსთა საბჭო – კულტურული პროექტი
ტოსკანის ეპისკოპოსთა საბჭო
არეცო-კორტონა-სანსეპოლკროს საეპისკოპოსო

კონტაქტები

ასოციაცია “რონდინე-მშვიდობის ციტადელი” (Rondine-cittadella della pace)
საფოსტო მისამართი: Via Mazzini, 6/a, 52100 Arezzo (Italia)
ტელ. +39.0575.299666
ფაქსი: +39.0575.353565
სამდივნოს მთავარი ელექტრონული მისამართი: info@rondine.orgasso.rondine@libero.it
საერთაშორისო ურთიერთობების ოფისის ელექტრონული მისამართი: mauro.dandrea@rondine.org
ვებსაიტი : www.rondine.org
ასოციაცია “რონდინე-მშვიდობის ციტადელი”-ს სამშვიდობო პროექტი კავკასიაზე

ვებსაითი: www.ventidipacesucaucaso.it

მთელი არეცო ემზადება ტურნირისათვის. სადაც არ გაიხედავ, ქალაქის ცენტრში ყველგან ფაციფუცია. იტალიის ერთ-ერთი ყველაზე ლამაზი არეცოს დიდი მოედანი (Piazza Grande) უკვე ირთვება შეჯიბრისათვის. ირგვლივ, შუა საუკუნეთა შენობების კედლებზე უხვადაა დაკიდებული ქალაქის ყველა ჰერალდიკური ნიშანი.

სარაცინების ტურნირი  XIII საუკუნიდან შემორჩენილი და ჩამოყალიბებული რაინდთა შეჯიბრის ტრადიციაა, რომელიც ჯერ კიდევ აღორძინების ხანიდან გახდა ცნობილი და მას შემდეგ ჰპოვა გავრცელება. იგი თვით დანტეს “ღვთაებრივ კომედია”-შია მოხსენებული. დღეს მას უამრავი ადამიანი ესწრება მთელი მსოფლიოდან, ამ საოცარ სანახაობაზე მოსახვედრად ადგილების დაჯავშნა კი თვეებით ადრე ხდება. თავისი პრესტიჟულობით სიენის მარულას შემდეგ ყველაზე ცნობილ სანახაობად ითვლება იტალიაში.

ტურნირი ტარდება წელიწადში ორჯერ: ივნისის ბოლო შაბათის საღამოს (არეცოს მფარველი წმინდა დონატოს შეჯიბრი) და სექტემბრის პირველ კვირას, დღისით (სექტემბრის შეჯიბრება). ითვლება ქალაქის დღესასწაულად, იმ დღეების განმავლობაში მოსახლეობა შუა საუკუნეების სამოსს ატარებს.


შეჯიბრებაში მონაწილეობს არეცოს ოთხივე უბანი, რომელთაც თავიანთი გმირები გამოჰყავთ და მთავარი, ისტორიული კარიბჭეების მიხედვით არიან დაყოფილნი:


ფორუმის (Quartiere di Porta del Foro)


წმინდა ანდრიას  (Quartiere di Porta Sant’Andrea)


სულიწმინდის (Quartiere di Porta Santo Spirito)


ჯვრის (Quartiere di Porta Crucifera) შემოსასვლელები.

შესაბამისად, ამ კარიბჭეების მიხედვით იყვნენ დაყოფილი ისტორიული არეცოს პროვინციის ტერიტორიები მათზე მოსახლე დიდგვაროვანთა სახლეულობით.

თამაშის წესი მარტივია: მოედნის შუაში აღმართულია ბურატინის მსგავსი ფიტული, რომელიც ინდოთა მეფეს განასახიერებს (აღმოსავლეთის სიმბოლიკა) და რომელსაც ცალ ხელში ფარი უჭირავს, მეორეში კი-ზამბარით გამართული მათრახი. ამხედრებულმა რაინდმა დიდი სიჩქარით ზუსტად უნდა მოახვედროს შუბის თავი ფარის ცენტრს ისე, რომ თავი აარიდოს მათრახის შემობრუნებას. იგებს ის, ვინც მეტ ქულას დააგროვებს.





გამარჯვებული უბნის რექტორს გადაეცემა ოქროს შუბი, რომელსაც კათედრალისაკენ მიმართული გამარჯვებულები ქალაქის ქუჩებში შემოატარებენ. ქალაქის მოგებული ნაწილი წარმატებას სახელდახელოდ გამართული ლხინით აღნიშნავს.

ცნობისათვის, დისნეიმ თავის მულტფილმშიც ასახა არეცოს სარაცინების რაინდთა შეჯიბრი.

იტალიური პოეზია (თარგმანი)

Posted: ივნისი 8, 2010 in კულტურა
ტეგები:, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

ჩეკო ანჯოლიერი: ცეცხლი რომ ვიყო

ცეცხლი რომ ვიყო, ქვეყანას დავწვავ,
ქარი რომ ვიყო, მერეხად მოვალ,
წყალი რომ ვიყო, წარღვნით ჩავძირავ,
ღმერთი რომ ვიყო, ქვესკნელში ვისვრი.
პაპი რომ ვიყო, მაშინ ვილხენდი,
ყველა ქრისტიანს დავაწიოკებ,
მეფეთა მეფე-ყველას უფრორე
მხრებიდან თავებს დავაყრევინებ.
სიკვდილ რომ ვიყო, მამასთან მივალ,
ცხოვრება ვიყო, განვეშორები,
დედასაც ასე მოვექცეოდი.
რომ ვიყო ჩეკო, ვინც ვარ და ვიყავ,
დავწვავდი ქალებს-ყრმებს და ლამაზებს,
ხეიბრებს, ხნიერთ სხვებს დავუტოვებ.

Cecco Angiolieri: S’i fossi foco

S’i fosse fuoco, arderei ‘l mondo;
s’i fosse vento, lo tempestarei;
s’i fosse acqua, i’ l’annegherei;
s’i fosse Dio, mandereil’ en profondo;
s’i fosse papa, allor serei giocondo,
ché tutti cristiani imbrigarei;
s’i fosse ‘mperator, ben lo farei;
a tutti tagliarei lo capo a tondo.
S’i fosse morte, andarei a mi’ padre;
s’i fosse vita, non starei con lui;
similemente faria da mi’ madre.
Si fosse Cecco com’i’ sono e fui,
torrei le donne giovani e leggiadre:
le zoppe e vecchie lasserei altrui.

ჩეზარე პავეზე: მოვა სიკვდილი და ექნება თვალები შენი

მოვა სიკვდილი და ექნება თვალები შენი,
იგი, რომელიც ცხოვრებაში გვერდით დაგვყვება
ალიონიდან დაისამდე, ძილგატეხილი,
შეუსმენელი, როგორც ძველი მონანიება,
ან მავნე ჩვევა, უაზრო და უნიადაგო.
თვალები შენი იქნებიან უსიტყვო სიტყვა,
ძახილი ჩუმი, დადუმება, ამაოება.
ყოველ ცისმარე დილას ნახავ შენ მათ, როდესაც
სარკის წინაშე მოიხრები, მოიკაკვები.
ჰოჲ, ტკბილო სასოვ, დღე დადგება, როცა გავიგებთ,
რომ ხარ სიცოცხლეც, ერთდორულად რომ ხარ არარაც.

კვდომას ყველასთვის გააჩნია უცვლელი მზერა,
მოვა სიკვდილი და ექნება თვალები შენი,
ეს რომ მოხდება, თითქოს მავნე ჩვევაც გაქრება,
სარკეში ნახავ მკვდრეთით აღმდგარ საკუთარ სახეს,
დახშულ ბაგეთა გაიგონებ მეტყველებასაც.
სიტყვაუთმქელნი ჩავეშვებით უღრმეს მორევში.

Cesare Pavese: Verrà la morte e avrà i tuoi occhi

Verrà la morte e avrà i tuoi occhi-
questa morte che ci accompagna
dal mattino alla sera, insonne,
sorda, come un vecchio rimorso
o un vizio assurdo. I tuoi occhi
saranno una vana parola,
un grido taciuto, un silenzio.
Così li vedi ogni mattina
quando su te sola ti pieghi
nello specchio. O cara speranza,
quel giorno sapremo anche noi
che sei la vita e sei il nulla

Per tutti la morte ha uno sguardo.
Verrà la morte e avrà i tuoi occhi.
Sarà come smettere un vizio,
come vedere nello specchio
riemergere un viso morto,
come ascoltare un labbro chiuso.
Scenderemo nel gorgo muti.

ჩეზარე პავეზე: (შენა ხარ მიწა)

შენა ხარ მიწა,
ჯერეთ უთქმელი,
არაფერს ელი,
თუ არა სიტყვას.
სიღრმიდან მოსულს,
როგორც ტოტებში
ნაყოფს ხილისას.
ქარი მოგწვდება.
შემოგეხვევა
ირგვლივ ხმელი და
კვლავმკვდარ საგნებით,
რომელნიც ქარსვე
თან გაჰყვებიან.
კიდურები და სიტყვები ძველი.
ზაფხულისაა შენი ცახცახი.

Cesare Pavese

Tu sei come una terra
che nessuno ha mai detto.
Tu non attendi nulla
se non la parola
che sgorgherà dal fondo
come un frutto tra i rami.
C’è un vento che ti giunge.
Cose secche e rimorte
t’ingombrano e vanno nel vento.
Membra e parole antiche.
Tu tremi nell’estate.

ჩეზარე პავეზე

არ იცნობ გორაკებს,
სად სისხლი დაისხა.
ყველანი ვიქეცით,
ყველამ იქ დავტოვეთ
იარაღ-სახელი.
ქალი გვიყურებდა,
თუ როგორ გავრბოდით.
მხოლოდ ერთადერთი
შედგა მუშტშეკრული,
ახედა ზეცას და
ვერა დაინახა.
თავი ჩამოუშვა
და გარდაიცვალა
კედლის ქვეშ, მდუმარე.
ახლა იქ სისხლია
და მისი სახელი.
ქალი გველოდება
ჩვენ იმ გორაკებზე.

Cesare Pavese

Tu non sai le colline
dove si è sparso il sangue.
Tutti quanti fuggimmo
tutti quanti gettammo
l’arma e il nome. Una donna
ci guardava fuggire.
Uno solo di noi
si fermò a pugno chiuso,
vide il cielo vuoto,
chinò il capo e morì
sotto il muro, tacendo.
Ora è un cencio di sangue
e il suo nome. Una donna
ci aspetta alle colline.

ჩეზარე პავეზე: ვეცადე, მეკოცნე და შენ მიკბინე

ვეცადე, მეკოცნე და შენ მიკბინე,
ყოველი, ყოველი დაკარგულია.
ღვთიური სამოთხის ვიყავ უფალი
შორეულ დღეებში.
ვცხოვრობდი ზღაპარში
სად სინანული, მერყევი შიში
მხდიდნენ უკეთ და უფრო მშვენიერს.
ახლა კი ყველაკაი დავკარგე.
რადგანაც მქონდა სურვილი ცოდნის,
რადგან მერმისში დაურწმუნები
შეუბრალებელ ჩემი ცოდვების
გამო წკვარამში გადავეშურე.

Cesare Pavese

ho tentato di baciarti e tu mi hai morso,
tutto tutto è perduto.
Possedevo un divino paradiso
in quei giorni lontani.
Vivevo in un altro sogno
che i timori malcerti
di una fine e i rimorsi
mi facevano solo più bello.
Ora ho perduto tutto.
Per volere sapere,
per il mio male implacabile
che non crede al futuro
mi sono gettato nel buio…

დავიდ მარია ტუროლდო: ჩემი დროის ადამიანი

…”შენ არ იცი, რა არის დუმილი
და არც ბულბულის ბედნიერება,
რომელიც მარტო გალობს ღამეში;
რა ნეტარია თავის ჩუქება,
არვის ეკუთვნოდე,
იყო ერთი და
იყო ყველასი,
არვინ იცოდეს, არვის სჯეროდეს…

შენ აღარ იცი ეს ნდომა როკვის,
ერთმა, ღამეში, ეკლესიაში,
რომელიც შენი ნავია ზღვაში.
სიმშვიდე სულის,
სიღრმეში ჩასვლა,
გრძნობდე ღამეში
სიხარულისგან
როგორ თავდები.

David Maria Turoldo: L’Uomo del Mio Tempo

Tu non sai cosa sia il silenzio
nè la gioia dell’usignolo
che canta, da solo, nella notte;
quanto beata ò la gratuità,
il non appartenersi
ed essere solo
ed essere di tutti,
e nessuno lo sa o ti crede…

Tu non sai questa voglia
di danzare
solo nella notte
dentro la chiesa,
tua nave sul mare.
E la quiete dell’anima
e la discesa nelle profondità,
e sentirti morire
di gioia
nella notte.

დავიდე მონტანია: გაუცემელი კოცნები

ჰოჲ, სიყვარულო შორეულ მიწის…
გაუცემელი კოცნები როდის გაიცემიან?

(ჰოჲ, სიყვარულო, შორეულ მიწის…)
ჩიტები უკვე სამხრეთს ეშურებიან.

(ჰოჲ, სიყვარულო, შორეულ მიწის…)
სამხრეთის ზღვებიდან ხვალ თუ დაბრუნდებიან?

(ჰოჲ, სიყვარულო, შორეულ მიწის…)
გაუცემელი კოცნები ერთ დღეს ყველანი გაიცემიან.

ჰოჲ, სიყვარულო, შორეულ მიწის!

Davide Montagna: I Baci Non Dati

O amore, in terra
lontana…
quando i baci
non dati
saranno dati?

(O amore, in terra
lontana…)
ormai migrano
gli uccelli
verso il sud

(O amore, in terra
lontana…)
torneranno domani
gli uccelli
dai mari del sud?

(O amore, in terra
lontana…)
i baci non dati
un giorno tutti
saranno dati:

O amore, in terra
lontana!


იტალიური ნაყინი მსოფლიოშია ცნობილი თავისი სიგემრიელით, მრავალფეროვნებითა და ნატურალურობით. შეიძლება ითქვას, მისი გემო სიხარულის ზეიმის გამომწვევია. მეცნიერების მიერ კი დადგენილია, რომ ნაყინი სიცოცხლის გახანგრძლივებას უწყობს ხელს.

მიუხედავად იმისა, რომ ამ სადესერტო კერძის გამომგონებლებად იტალიელები ითვლებიან, მათ მოხმარებაში შეერთებული შტატები უსწრებენ, სადაც თითო ადამიანი წელიწადში საშუალოდ 23 კილოგრამ ნაყინს მიირთმევს. შემდეგ ადგილზე დგანან რუსეთი, დანია, ნორვეგია, შვეცია (20 კილოგრამი თითო სულ მოსახლეზე). იტალიელები მხოლოდ 15 კილოგრამ ნაყინს სჯერდებიან წელიწადში.

იტალიაში წლის განმავლობაში ნაყინზე 5 მილიარდი ევრო იხარჯება, რომლის უდიდესი წილი ცხელ სეზონზე მოდის. იგი იწარმოება ხელოსნური და ინდუსტრიული წესით, საიდანაც პირველი სახით დამზადებული 15 000 სანაყინეში (დიდი, თუ მცირე ზომის) კეთდება, ხოლო მეორე-რამდენიმე ასეულ საწარმოში, რომელთაგან მხოლოდ ოთხია უდიდესი.

თუკი 90-იან წლებში ეგზოტიკურ გემოთა ბუმი იდგა, ბოლო ხანებში კვლავ ბრუნდება ტრადიციული მოდა, სადაც ყველაზე პოპულარულია შოკოლადის, მარწყვის, ლიმონის, კრემის გემოები. თუმცა, კვლავ მაღალი მოთხოვნაა ციტრუსებისაგან დამზადებულ ვარიაციებზე, ნამცხვარ მიმოზაზე, რომით დამზადებულ ქოქოსისწვენშეზავებულ კარაიბულ კოქტეილზე და სხვა, რომელნიც ნაყინის სახით მზადდება.

ნაყინის ფასი იტალიაში ზომის მიხედვით მერყეობს 1,40-3 ევროს შორის. სახლში წასაღებად კი 500 გრ-1,5 კგ. ნაყინი 11 ევრომდე შეგიძლიათ შეიძინოთ.